De lemming en de beleving van een pandemie

De lemming (wikipedia) staat erom bekend dat de grootte van hun populatie in verschillende jaren sterk kan fluctueren. De populatie van predatoren die vooral van lemmingen leeft, wisselt dan weer met de lemming-bevolkingsdichtheid: in een goed lemmingjaar krijgen ze veel kroost, het jaar daarop zijn er veel roofdieren en weinig lemmingen, zodat er minder roofdieren komen en de lemmingen weer kunnen toenemen in aantal. Wanneer er (te) veel dieren zijn, zet een vaak massale migratie in.

De massale trek spreekt zo tot de verbeelding dat er allerlei volksverhalen over zijn ontstaan. Zo zou de lemmingtrek niet te stoppen zijn en zelfs geen halt houden aan zee. De dieren zouden aan de kust en masse verdrinken.

Aandacht aan de lemming werd gegeven in de natuurfilm White Wilderness uit 1958 over het leven in het hoge noorden. In de film is te zien hoe lemmingen in grote aantallen van een klip vallen. Het hele gebeuren was echter in scène gezet.

De sage heeft ook doorgewerkt in het dagelijks spraakgebruik. Het scheldwoord 'lemming' slaat op iemand die zonder nadenken met de groep meeloopt, wat de gevolgen ook mogen zijn. Op straffe van boete en uitsluiting.

Zou de sage van de lemming ook op de mensheid slaan, regeringen, media, instituten, lobbygroepen? Verslaving aan stigmatisering en generalisatie. Gebrek aan creativiteit en wil om context, content en het concept vrijheid centraal te stellen i.p.v. het simpele "one size fits all"? Omlijst met de mooie woorden "we" en "solidair"?